Wiens crisis is dit eigenlijk?

Volgens de bekende framing zou Nederland op dit moment overspoeld worden door asielzoekers. De cijfers laten echter een andere realiteit zien. Het aantal asielzoekers per hoofd van de bevolking ligt in Nederland op het Europese gemiddelde en zelfs onder het relatieve aantal asielzoekers dat Duitsland en België hebben ontvangen. Hoe kan het dan toch dat Nederland opnieuw faalt in het reguleren van deze migrantenstromen?

Systeemcrisis

Het antwoord ligt natuurlijk in Den Haag. Dit is namelijk geen migrantencrisis, maar een politieke systeemcrisis. Nederland heeft recentelijk het aantal opvangplaatsen voor asielzoekers teruggedraaid: niemand in Den Haag schijnt te kunnen uitleggen waarom dat is gebeurd. En toch lijkt de Nederlandse regering verrast te zijn dat Nederland de relatief stabiele asielstromen van vandaag niet meer aankan.

De Correspondent concludeerde onlangs terecht dat, op deze manier, de asielcrisis een vijfjaarlijks ‘blijvertje op de Haagse menukaart’ blijft. ‘It’s all about the money’, zou je kunnen concluderen. Maar als deze kortetermijnzuinigheid neerkomt op het reproduceren van crises, hoef je geen economisch wonderkind te zijn om te concluderen dat goedkoop op de lange termijn duurkoop is. Als de maatschappij zich door Haagse zuinigheid niet meer kan voorbereiden op veranderende situaties, wordt het wel heel makkelijk om op iedere ontwikkeling een crisis-labeltje te plakken.

Woningcrisis

Om die reden zitten we ook midden in een woningcrisis. Die geldt voor inwoners zoals u en ik, jong en oud, werkend en studerend, burgers én asielzoekers. Neoliberaal Den Haag weet al bijna tien jaar dat er te weinig woningen zijn voor al die groepen mensen. Toch heeft men er mooi op los kunnen privatiseren. Door de afwezigheid van een sterke overheid (een klassiek liberaal ideaalbeeld), zijn woningen niet meer een mensenrecht, maar een verdienmodel geworden. Nederland dreigt een Noord-Atlantisch belastingparadijs te worden waarin alle primaire behoeftes zijn omgedoopt tot waardevolle producten, waar mensen ook nog eens met elkaar voor moeten concurreren. De landelijke VVD wist dit en heeft er bijna niets aan gedaan; en partijgenoten in het land kijken nu vooral kritisch naar de asielzoekers zelf, alsof daar het probleem ligt. Die ironie is pijnlijk.

Op Maastrichts niveau werkt het college gelukkig keihard om het aantal asielaanvragers op te vangen. Maar dat is een pittige taak wanneer de landelijke politiek daar al een decennium niet aan mee werkt. En het wordt nog moeilijker als Limburgse politici de Haagse taal van het bikkelharde neoliberalisme beginnen over te nemen.

Het lijkt een verschil tussen twee realiteiten. Wilt u in de eerste plaats een menselijke samenleving, of een maatschappij die draait op een verdienmodel? Mochten we voor het doorgedraaide verdienmodel van BV Nederland kiezen, dan zullen we steeds vaker te maken krijgen met dit soort inhumane vraagstukken. Op deze manier is de Nederlander geen burger meer maar een klant. Het marktdenken komt dan centraal te staan, met het ‘huis’ als een zeldzaam en waardevol product: ‘Wie krijgt er als eerste een dak boven z’n hoofd? Cliënt nummer 24239? Of asielzoeker BQ-2918?’

Jules Ortjens is voorzitter van de gemeenteraadsfractie van Volt in Maastricht

‍

Meer lezen over dit onderwerp, vanuit een Europese dimensie? Lees dan hier het blog van onze Europarlementariër Damian Boeselager